Żłobki a rozwój dzieci
Pierwsze lata życia wywierają ogromny wpływ na funkcjonowanie małego człowieka w przyszłym, dorosłym życiu.
Wpływ taki wywiera także żłobek, a jest on tym większy, im dłużej dziecko przebywa w placówce opiekuńczej. Polska jest krajem, w którym dzieci spędzają o wiele więcej czasu w placówkach opieki instytucjonalnej niż wynosi średnia unijna.
Niezwykle ważne dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka, zwłaszcza w okresie pierwszych trzech lat życia, jest stworzenie mu warunków do wzrostu w atmosferze bezpieczeństwa i miłości.
Wielu naukowców zaleca , aby do końca trzeciego roku życia dziecko przebywało pod opieką matki jako głównego opiekuna (jej obecność jest kluczowa dla wykształcenia bezpiecznego przywiązania), chociaż zalecenie to nie wyklucza przekazywania dziecka pod opiekę innych osób, zwłaszcza, gdy nie wiąże się to z opuszczaniem domu.
W sytuacji, gdy warunki uniemożliwiają matce sprawowanie podstawowej opieki na dzieckiem zaleca się zapewnienie dziecku stałej osoby do opieki (co w warunkach żłobka, w którym dorośli zajmują się całą grupą dzieci, jest niemożliwe do osiągnięcia).(1)
Szeroko zakrojone badania przeprowadzone na próbie ponad 1000 dzieci i ich rodzin wykazały istotny związek pomiędzy przebywaniem dzieci w żłobku o zaburzeniami rozwoju emocjonalnego.
Dzieci, które uczęszczały do żłobków cechuje większa konfliktowość i agresja w porównaniu do dzieci, które były wychowywane pod opieką matki.
Problemy były tym większe, im więcej czasu dzieci spędzały w placówkach opieki kolektywnej.(2)
Po części negatywny wpływ żłobka na rozwój emocjonalny można wyjaśnić stresem, jakim jest dla małego dziecka przebywanie w żłobku.
Potwierdzają to badania poziomu kortyzolu, tak zwanego hormonu stresu u niemowląt i małych dzieci, które są oddawane w opiekę instytucjonalną w porównaniu z dziećmi pozostającymi w domu.
U dzieci przebywających pod opieką instytucjonalną poziom kortyzolu jest w stały sposób podwyższony. (3)
W warunkach naturalnych, kortyzol wydzielany jest rano, w momencie przebudzenia, lecz z upływem dnia opada.(4)
Badania na szczurach sugerują, że doświadczenia wczesnodziecięce wraz z chronicznie podwyższonym poziomem kortyzolu, wpływają na epigenetyczne programowanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, rezultatem czego jest wykształcanie nieprawidłowej reakcji na bodźce stresogenne i większa podatność na choroby związane ze stresem w dorosłości(6)
Niedawne badania wskazują także na korelacje pomiędzy uczęszczaniem dzieci do żłobka, a przyszłymi problemami z otyłością.
Podwyższony poziom kortyzolu sprawia, że dzieci mają większy problem z panowaniem nad apetytem. Ponadto sam hormon sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej.(7)
Dzieci pozostające w domu pod opieką opieka jednej osoby (nie tylko matki czy ojca, ale również dziadków lub niani), z którą dziecko może wejść w bliższą więź i która poświęca mu swą uwagę, nie doświadczają chronicznie podwyższonego poziomu kortyzolu.(8)
Wesprzyj prorodzinne rozwiązania prawne w Polsce. Zbierz podpisy pod projektem ustawy!
Wesprzyj naszą Inicjatywę pobierając i drukując karty podpisów. Zbierz je wśród rodziny, przyjaciół i znajomych, a następnie odeślij je pocztą na adres podany na karcie.
Jeśli możesz aktywniej zaangażować się w zbiórkę podpisów to zachęcamy, aby zostać lokalnym koordynatorem w swojej miejscowości. Wypełnij formularz, a my skontaktujemy się z Tobą i dostarczymy wszelkie potrzebne materiały promocyjne.
(1) Ainsworth M.D.S., Blehar M.C., Waters E., Wall S. (1978). Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation. Hillsdale, New Jork: Lawrence Erlbaum Associates. Bowlby, J. (1969/1982). Attachment and Loss: Volume 1. Attachment. Penguin Books Bretherton, I. The Origins of Attachment Theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Developmental Psychology, 1992;28: 759-775 Cassidy, J., Shaver, Ph.,R. (1999). Handbook of Attachment. Theory, Research and Clinical Application. The Guilford Press. Greenberg MT. Attachment and psychopathology in childhood. w: Cassidy J, Shaver Ph. R, red. (1999) Handbook of attachment. Theory, research and clinical applications. New York: The Guilford Press, Goldberg S, MacKay-Soroka S, Rochester M. Affect, attachment and maternal responsiveness. Infant Behavior & Development 1994;17: 335–339
S. Moullin, J. Waldfogel, E. Washbrook. Baby Bonds. Parenting, attachment and a secure base for children. (2014.) Sutton Trust, http:// www.suttontrust.com/wp-content/uploads/2014/03/baby-bonds-final.pdf, dostęp 19 maja 2017 r
(2) National Institute of Child Health and Human Development (NICHD) Study of Early Child Care & Youth Development (SECCYD) 2006
(3) Dettling AC, Gunnar MR, Donzella B. Cortisol levels of young children in full-day childcare centers: Relations with age and temperament. Psychoneuroendocrinology. 1999;24:519–536; Geoffroy M-C, Cote SM, Parent S, and Seguin JR.Daycare attendance, stress, and mental health.
(4) Dettling AC, Gunnar MR, Donzella B. Cortisol levels of young children in full-day childcare centers: Relations with age and temperament. Psychoneuroendocrinology. 1999;24:519–536; Geoffroy M-C, Cote SM, Parent S, and Seguin JR.Daycare attendance, stress, and mental health.
(5) Ellenbogen MA et al Elevated daytime cortisol levels: A biomarker of subsequent major affective disorder? Journal of Affective Disorders, 2011;32(1-2):265-269. Vreeburg SA et al, Parental history of depression or anxiety and the cortisol awakening response. The British Journal of Psychiatry, 2010; 197: 180-185.
(6) Craft TKS, DeVries AC. Vulnerability to stroke: implications of perinatal programming of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 2009; 3(54): 1-12.
(7) CostaS, Adams J, Gonzalez-Nahm S, Benjamin Neelon SE. Childcare in Infancy and Later Obesity: a Narrative Review of Longitudinal Studies. Current Pediatrics Reports 2017;15/3:118–131
(8) Dettling AC, Parker SW, Lane SK, Sebanc A, Gunnar MR. Quality of care and temperament determine whether cortisol levels rise over the day for children in full-day child care. Psychoneuroendocrinology. 2000; 25:819-836.
